دانلود رایگان جزوه شناخت نگهداری عیب یابی پمپ های صنعتی

زمان مطالعه توضیحات: 4 دقیقه

شناخت، نگهداری و عیب‌یابی پمپ‌های صنعتی

پمپ‌های صنعتی یکی از اصلی‌ترین تجهیزات در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، نیروگاه‌ها و صنایع تولیدی هستند که وظیفه جابه‌جایی سیالات (مایعات، گازها و حتی مواد جامد معلق) را بر عهده دارند. عملکرد صحیح و پایدار پمپ‌ها برای تضمین بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تعمیرات و توقفات تولید بسیار حیاتی است. شناخت اصول نگهداری و روش‌های عیب‌یابی پمپ‌های صنعتی می‌تواند از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کند و عمر مفید این تجهیزات را افزایش دهد.

---

1. انواع پمپ‌های صنعتی

پمپ‌ها بر اساس نوع عملکرد و طراحی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

الف) پمپ‌های جابجایی مثبت (Positive Displacement Pumps):

• مایعات را با جابه‌جایی مکانیکی حجم مشخصی از سیال پمپاژ می‌کنند.
• انواع:
  • پمپ‌های پیستونی (Piston Pumps).
  • پمپ‌های دیافراگمی (Diaphragm Pumps).
  • پمپ‌های دنده‌ای (Gear Pumps).
  • پمپ‌های لوبی (Lobe Pumps).
• کاربرد: انتقال سیالات ویسکوز یا حساس به برش.

ب) پمپ‌های دینامیکی (Dynamic Pumps):

• انرژی جنبشی را به سیال منتقل می‌کنند.
• انواع:
  • پمپ‌های گریز از مرکز (Centrifugal Pumps).
  • پمپ‌های محوری (Axial Flow Pumps).
  • پمپ‌های مختلط (Mixed Flow Pumps).
• کاربرد: انتقال سیالات با حجم زیاد و فشار متوسط تا بالا.

ج) پمپ‌های خاص:

• پمپ‌های مغناطیسی (Magnetic Drive Pumps).
• پمپ‌های اسلاری (Slurry Pumps).
• پمپ‌های چندمرحله‌ای (Multistage Pumps).

---

2. نگهداری پمپ‌های صنعتی

نگهداری مناسب پمپ‌های صنعتی شامل مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه است که برای حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از خرابی انجام می‌شود. این اقدامات به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

الف) نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance – PM):

• برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت‌های دوره‌ای و منظم برای جلوگیری از خرابی‌ها.
• اقدامات:
  1. بازرسی ظاهری پمپ برای شناسایی نشتی‌ها، خوردگی یا آسیب‌های فیزیکی.
  2. بررسی وضعیت یاتاقان‌ها و روانکاری آن‌ها.
  3. تمیزکاری فیلترها، صافی‌ها و پروانه.
  4. بررسی فشار و دمای ورودی و خروجی پمپ.
  5. بررسی و تنظیم کوپلینگ و تراز بودن شفت.

ب) نگهداری پیش‌بینانه (Predictive Maintenance – PdM):

• استفاده از ابزارهای پایش وضعیت برای شناسایی مشکلات قبل از خرابی.
• ابزارهای مورد استفاده:
  1. آنالیز ارتعاشات: شناسایی نامتعادلی یا خرابی یاتاقان‌ها.
  2. ترموگرافی: بررسی نقاط داغ ناشی از اصطکاک یا خرابی قطعات.
  3. آنالیز روغن: بررسی ذرات معلق و آلودگی در روغن.

---

3. اصول نگهداری پمپ‌های صنعتی

الف) روانکاری مناسب:

• اطمینان از استفاده از روانکار مناسب و تعویض به موقع آن.
• بررسی سطح و کیفیت روغن یا گریس.

ب) تراز بودن تجهیزات:

• تراز نبودن شفت یا کوپلینگ می‌تواند منجر به ارتعاشات غیرعادی و خرابی یاتاقان‌ها شود.
• استفاده از ابزارهای لیزری برای تراز کردن.

ج) کنترل نشتی:

• نشتی سیالات می‌تواند منجر به کاهش بازدهی و آسیب به قطعات شود.
• بررسی و تعویض مکانیکال سیل‌ها (Mechanical Seals) در صورت نیاز.

د) بازرسی پروانه:

• تمیزکاری و بررسی پروانه برای جلوگیری از انسداد یا آسیب.
• تنظیم فاصله مناسب بین پروانه و بدنه پمپ.

ه) کنترل شرایط عملیاتی:

• اطمینان از اینکه پمپ در محدوده طراحی‌شده (دبی، فشار و دما) کار می‌کند.
• جلوگیری از کارکرد خشک (Dry Running) که می‌تواند به سرعت به پمپ آسیب برساند.

---

4. عیب‌یابی پمپ‌های صنعتی

عیب‌یابی پمپ‌ها فرآیندی است که طی آن مشکلات و خرابی‌های احتمالی شناسایی و رفع می‌شوند. در این بخش، رایج‌ترین مشکلات و علل آن‌ها بررسی می‌شود:

الف) پمپ کار نمی‌کند (عدم شروع به کار):

• علل:
  1. نبود برق یا خرابی موتور.
  2. گیرکردن پروانه یا شفت.
  3. شیرهای ورودی یا خروجی بسته هستند.
• راه‌حل:
  1. بررسی منبع تغذیه و عملکرد موتور.
  2. باز کردن و بررسی پروانه.
  3. اطمینان از باز بودن شیرها.

ب) کاهش دبی یا فشار:

• علل:
  1. انسداد در لوله‌ها یا صافی‌ها.
  2. سایش یا آسیب پروانه.
  3. نشتی در خطوط یا مکانیکال سیل.
• راه‌حل:
  1. تمیزکاری صافی‌ها و لوله‌ها.
  2. تعویض یا تعمیر پروانه.
  3. بررسی و رفع نشتی‌ها.

ج) ارتعاشات و صداهای غیرعادی:

• علل:
  1. نامتعادلی پروانه.
  2. تراز نبودن شفت یا کوپلینگ.
  3. خرابی یاتاقان‌ها.
• راه‌حل:
  1. بالانس کردن پروانه.
  2. تراز کردن شفت و کوپلینگ.
  3. تعویض یاتاقان‌ها.

د) افزایش دما در پمپ:

• علل:
  1. کارکرد خشک پمپ.
  2. روانکاری نامناسب.
  3. گرفتگی مسیر خنک‌کننده.
• راه‌حل:
  1. اطمینان از وجود سیال در پمپ.
  2. بررسی و تعویض روانکار.
  3. تمیزکاری مسیرهای خنک‌کننده.

ه) نشتی سیال از پمپ:

• علل:
  1. خرابی مکانیکال سیل.
  2. سایش یا ترک‌خوردگی بدنه پمپ.
  3. شل بودن اتصالات.
• راه‌حل:
  1. تعویض مکانیکال سیل.
  2. تعمیر یا تعویض بدنه پمپ.
  3. محکم کردن اتصالات.

و) کاهش راندمان:

• علل:
  1. کاهش قطر داخلی پروانه به دلیل سایش.
  2. انسداد جزئی در مسیر ورودی یا خروجی.
  3. استفاده از پمپ در شرایط غیرطراحی.
• راه‌حل:
  1. تعویض پروانه.
  2. تمیزکاری مسیرها.
  3. تنظیم شرایط عملیاتی.

---

5. روش‌های پیشرفته عیب‌یابی پمپ‌های صنعتی

الف) آنالیز ارتعاشات:

• شناسایی مشکلات مربوط به نامتعادلی، خرابی یاتاقان‌ها، یا شل بودن اتصالات.

ب) ترموگرافی:

• استفاده از دوربین‌های حرارتی برای شناسایی نقاط داغ در پمپ یا موتور.

ج) آزمایش فشار و جریان:

• اندازه‌گیری فشار و جریان سیال در ورودی و خروجی برای ارزیابی عملکرد پمپ.

د) آنالیز روغن:

• بررسی کیفیت روغن برای شناسایی ذرات ناشی از سایش قطعات داخلی.

ه) بررسی صوتی (Acoustic Analysis):

• استفاده از میکروفون‌های حساس برای شناسایی صداهای غیرعادی.

---

6. برنامه‌ریزی نگهداری پمپ‌های صنعتی

الف) بازرسی روزانه:

• بررسی صداهای غیرعادی.
• اطمینان از عدم وجود نشتی.

ب) بازرسی ماهانه:

• بررسی وضعیت کوپلینگ و تراز بودن شفت.
• تمیزکاری فیلترها و صافی‌ها.

ج) بازرسی سالانه:

• باز کردن و بررسی قطعات داخلی (پروانه، یاتاقان‌ها، مکانیکال سیل).
• تعویض قطعات فرسوده.

---

7. استانداردهای مرتبط با نگهداری و عیب‌یابی پمپ‌ها

1. ISO 10816: استاندارد ارزیابی ارتعاشات ماشین‌آلات.
2. API 610: استاندارد طراحی و ساخت پمپ‌های گریز از مرکز در صنایع نفت و گاز.
3. ANSI/HI Standards: استانداردهای موسسه هیدرولیک برای پمپ‌ها.

---

نتیجه‌گیری

نگهداری و عیب‌یابی پمپ‌های صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که خرابی پمپ می‌تواند توقف تولید و هزینه‌های سنگینی را به همراه داشته باشد. برنامه‌ریزی منظم برای نگهداری پیشگیرانه، استفاده از ابزارهای پیشرفته برای پایش وضعیت و رعایت اصول طراحی و بهره‌برداری می‌تواند به بهبود عملکرد پمپ‌ها و کاهش خرابی‌ها کمک کند. توجه به جزئیات و استفاده از استانداردهای مرتبط، کلید موفقیت در مدیریت عملکرد پمپ‌های صنعتی است.

سرفصل ها:

• تعریف پمپ
• انوع پمپ ها
• مزایا و معایب انواع پمپ ها
• طرز کار
• قطعات انواع پمپ ها
• نیروهای وارده بر بیرینگ ها
• پکینگ ها
• مونتاژ و دمونتاژ
• برسی قطعات

• عیب یابی