اقتصاد خرد (Microeconomics) یکی از شاخه‌های اصلی علم اقتصاد است که به مطالعه رفتار و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی افراد، خانوارها، و بنگاه‌ها می‌پردازد. در این شاخه، تمرکز بر نحوه تخصیص منابع محدود و تعاملات بین عوامل اقتصادی در سطح کوچک‌تر (مانند بازارهای خاص) است. اقتصاد خرد به تحلیل تصمیم‌گیری‌های فردی و نحوه تأثیر این تصمیم‌ها بر عرضه و تقاضا، قیمت‌ها، و تخصیص منابع در بازارهای مختلف می‌پردازد.
موضوعات اصلی در اقتصاد خرد:
-
عرضه و تقاضا:
- بررسی چگونگی تعیین قیمت‌ها و مقدار کالاها در بازارها.
- تحلیل رفتار مصرف‌کنندگان (تقاضا) و تولیدکنندگان (عرضه) و چگونگی تعادل بین این دو.
-
نظریه رفتار مصرف‌کننده:
- مطالعه تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان در تخصیص درآمد به کالاها و خدمات مختلف.
- بررسی مفاهیمی مانند مطلوبیت (Utility)، انتخاب بهینه، و ترجیحات فردی.
-
نظریه تولید و هزینه:
- تحلیل چگونگی تصمیم‌گیری بنگاه‌ها در تولید کالاها و خدمات.
- بررسی هزینه‌های تولید، بهره‌وری، و نحوه دستیابی به سود حداکثری.
-
ساختار بازار:
- مطالعه انواع مختلف بازارها مانند رقابت کامل، انحصار، رقابت انحصاری، و انحصار چندجانبه.
- بررسی نحوه تأثیر ساختار بازار بر قیمت‌گذاری و کارایی اقتصادی.
-
تخصیص منابع:
- تحلیل نحوه تخصیص منابع محدود به تولید کالاها و خدمات مختلف.
- بررسی کارایی اقتصادی و نقش بازار در تخصیص بهینه منابع.
-
شکست بازار:
- مطالعه عواملی که باعث می‌شوند بازار نتواند به تخصیص بهینه منابع دست یابد، مانند اثرات خارجی (Externalities)، اطلاعات ناقص، و کالاهای عمومی.
تفاوت اقتصاد خرد و اقتصاد کلان:
- اقتصاد خرد به سطح فردی و جزئی (مانند مصرف‌کنندگان و بنگاه‌ها) تمرکز دارد، در حالی که اقتصاد کلان (Macroeconomics) به مسائل کلی اقتصاد یک کشور یا جهان، مانند رشد اقتصادی، تورم، و بیکاری می‌پردازد.
- اقتصاد خرد به تعاملات در بازارهای خاص می‌پردازد، در حالی که اقتصاد کلان عملکرد کل سیستم اقتصادی را بررسی می‌کند.
کاربردهای اقتصاد خرد:
- سیاست‌گذاری اقتصادی در سطح بنگاه و صنعت.
- تحلیل رفتار مصرف‌کننده برای تدوین استراتژی‌های بازاریابی.
- کمک به تصمیم‌گیری در زمینه قیمت‌گذاری و تولید.
- ارزیابی اثرات سیاست‌های دولتی مانند مالیات‌ها و یارانه‌ها.
اقتصاد خرد به ما کمک می‌کند تا بفهمیم چگونه تصمیم‌های فردی و بنگاهی بر تخصیص منابع و رفاه اقتصادی تأثیر می‌گذارد و چگونه می‌توان بازارها را بهبود بخشید تا کارایی بیشتری داشته باشند.