توضیحات

ایمنی تجهیزات باربرداری

ایمنی تجهیزات باربرداری (Lifting Equipment Safety) یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ایمنی در محیط‌های صنعتی و کارگاهی است. تجهیزات باربرداری شامل ابزارها و دستگاه‌هایی مانند جرثقیل‌ها، بالابرها، لیفتراک‌ها، قلاب‌ها، زنجیرها، سیم بکسل‌ها و سایر ابزارهای مرتبط هستند که برای جابجایی و بلند کردن بارهای سنگین به کار می‌روند. خرابی، استفاده نادرست یا عدم رعایت اصول ایمنی در استفاده از این تجهیزات می‌تواند منجر به آسیب‌های جانی، مالی و حوادث جدی شود.

1. اهمیت ایمنی تجهیزات باربرداری

• حفظ جان انسان‌ها: خرابی یا اشتباه در استفاده از تجهیزات باربرداری می‌تواند منجر به صدمات جانی و حتی مرگ شود.
• جلوگیری از خسارات مالی: آسیب به بارها، تجهیزات یا زیرساخت‌ها می‌تواند هزینه‌های سنگینی به سازمان وارد کند.
• رعایت قوانین و مقررات: بسیاری از استانداردهای ملی و بین‌المللی (مانند OSHA، ASME، ISO) استفاده ایمن از تجهیزات باربرداری را الزامی کرده‌اند.
• افزایش بهره‌وری: استفاده صحیح و ایمن از تجهیزات باربرداری به کاهش زمان خرابی و افزایش کارایی کمک می‌کند.

2. اصول ایمنی در استفاده از تجهیزات باربرداری

برای اطمینان از ایمنی در استفاده از تجهیزات باربرداری، باید اصول زیر رعایت شوند:

الف) انتخاب تجهیزات مناسب:

1. ظرفیت باربرداری (Load Capacity):

   • اطمینان حاصل کنید که تجهیزات انتخاب‌شده قادر به تحمل وزن بار هستند.
   • از تجاوز به حداکثر ظرفیت باربرداری تجهیزات (SWL – Safe Working Load) خودداری کنید.

2. نوع تجهیزات:

   • انتخاب نوع مناسب تجهیزات (مانند زنجیر، سیم بکسل یا تسمه) بر اساس نوع بار، شرایط محیطی و نوع جابجایی.

ب) بازرسی قبل از استفاده:

1. بررسی ظاهری:

   • بررسی تجهیزات از نظر ترک‌ها، شکستگی، خوردگی، سایش یا هرگونه آسیب.
   • بررسی سیم بکسل‌ها برای پارگی یا تاب‌خوردگی.
   • بررسی زنجیرها برای ترک یا تغییر شکل.

2. تست عملکردی:

   • اطمینان از عملکرد صحیح قلاب‌ها، ترمزها و سیستم‌های کنترل.

ج) آموزش و صلاحیت کاربران:

• فقط اپراتورهای آموزش‌دیده و مجاز باید از تجهیزات باربرداری استفاده کنند.
• آگاهی کامل کاربران از محدودیت‌ها و نحوه استفاده صحیح از تجهیزات.

د) استفاده صحیح از تجهیزات:

1. نصب صحیح بار:

   • بار باید به طور متعادل و ایمن به تجهیزات متصل شود.
   • از گره زدن یا پیچاندن غیرمجاز سیم بکسل‌ها یا زنجیرها خودداری کنید.

2. حرکت آرام:

   • از حرکات ناگهانی یا سریع تجهیزات باربرداری خودداری کنید.
   • اطمینان حاصل کنید که بار در طول جابجایی به اجسام دیگر برخورد نمی‌کند.

3. پرهیز از بلند کردن افراد:

   • تجهیزات باربرداری برای جابجایی افراد طراحی نشده‌اند، مگر اینکه برای این منظور تایید شده باشند.

ه) محدودیت‌های محیطی:

• از تجهیزات باربرداری در شرایط نامناسب محیطی (مانند بادهای شدید، باران یا مواد شیمیایی خورنده) استفاده نکنید.
• اطمینان حاصل کنید که محل کار از موانع و خطرات ایمن است.

3. بازرسی و نگهداری تجهیزات باربرداری

بازرسی و نگهداری مناسب تجهیزات باربرداری برای اطمینان از ایمنی و طول عمر آن‌ها ضروری است. این بازرسی‌ها باید به صورت منظم و طبق دستورالعمل سازنده یا استانداردها انجام شوند.

الف) بازرسی روزانه:

• بررسی تجهیزات قبل از هر شیفت کاری.
• اطمینان از عدم وجود آسیب‌های ظاهری یا مشکلات عملکردی.

ب) بازرسی دوره‌ای:

• انجام بازرسی‌های تخصصی و کامل توسط کارشناسان ماهر به صورت ماهانه یا سالانه.
• انجام آزمایش‌های دقیق مانند تست بارگذاری (Load Test) برای اطمینان از عملکرد تجهیزات.

ج) نگهداری پیشگیرانه:

• روان‌کاری اجزای متحرک مانند قرقره‌ها و زنجیرها.
• تعویض قطعات فرسوده یا آسیب‌دیده.
• تمیزکاری منظم تجهیزات برای جلوگیری از خوردگی یا آسیب‌های محیطی.

4. خطرات رایج در استفاده از تجهیزات باربرداری

برای کاهش احتمال وقوع حادثه، باید خطرات رایج شناسایی و به حداقل رسانده شوند:

الف) اضافه‌بار:

• بارگذاری بیش از ظرفیت مجاز تجهیزات می‌تواند منجر به شکست یا خرابی شود.

ب) اتصال نادرست بار:

• اتصال نادرست یا نامتعادل بار می‌تواند باعث افتادن بار یا عدم تعادل تجهیزات شود.

ج) خرابی تجهیزات:

• استفاده از تجهیزات آسیب‌دیده یا فرسوده خطرناک است.

د) محیط نامناسب:

• وجود موانع، بادهای شدید، یا محل کار نامناسب می‌تواند خطرات را افزایش دهد.

ه) عدم آموزش کاربران:

• استفاده از تجهیزات توسط افراد غیرماهر می‌تواند منجر به حوادث جدی شود.

5. استانداردها و مقررات مرتبط با ایمنی تجهیزات باربرداری

رعایت استانداردهای معتبر در استفاده از تجهیزات باربرداری الزامی است. برخی از استانداردهای مهم عبارت‌اند از:

1. OSHA (29 CFR 1910.179): استانداردهای ایمنی جرثقیل‌ها و تجهیزات باربرداری.
2. ASME B30 Series: استانداردهای مربوط به جرثقیل‌ها، زنجیرها، قلاب‌ها و سایر تجهیزات باربرداری.
3. ISO 9927: بازرسی و نگهداری جرثقیل‌ها.
4. FEM 9.755: دستورالعمل‌های نگهداری و بازرسی تجهیزات باربرداری.
5. BS 7121: ایمنی جرثقیل‌ها و روش‌های جابجایی بار.

6. نکات ایمنی کلیدی در تجهیزات باربرداری

• اطمینان حاصل کنید که تمامی تجهیزات دارای برچسب مشخصات فنی (مانند ظرفیت بار) هستند.
• از تجهیزات آسیب‌دیده یا غیرقابل‌اعتماد استفاده نکنید.
• همیشه بار را به طور متعادل بلند کنید و از تکان‌های ناگهانی خودداری کنید.
• بار را از روی سر افراد بلند نکنید.
• اطمینان حاصل کنید که محل کار از نظر دسترسی به افراد غیرمجاز ایمن است.
• از تجهیزات ایمنی شخصی (مانند کلاه ایمنی، کفش ایمنی و دستکش) استفاده کنید.

7. نتیجه‌گیری

ایمنی تجهیزات باربرداری یک ضرورت حیاتی در محیط‌های صنعتی است. انتخاب، استفاده و نگهداری صحیح تجهیزات باربرداری می‌تواند از وقوع حوادث و خسارات جلوگیری کند. بازرسی منظم، آموزش کاربران و رعایت استانداردها، کلید اصلی در حفظ ایمنی و بهره‌وری در استفاده از تجهیزات باربرداری است.

سرفصل ها:

• انواع تجهيزات بار برداری
• انواع وايراسلينگ (سيم بکسل های فلزی)
• طبقه بندی ، ساختمان و درجه بندی وايرها
• نحوه استفاده ايمن و انواع گره واير

• علائم اشاره ای (Hand Signal)